Thành lập

Viện Âm nhạc ban đầu là là Ban Âm nhạc (thuộc Vụ Vǎn học nghệ thuật Việt Nam).[1] Tổ chức này được thành lập nǎm 1950. Qua quá trình xây dựng và phát triển, Viện Âm nhạc có nhiều tên gọi khác nhau, thay đổi cơ cấu tổ chức trực thuộc. Nǎm 1976, Viện Âm nhạc chính thức được tách riêng độc lập với tên gọi Viện Nghiên cứu Âm nhạc Việt Nam.[2]

Tên gọi và nhân sự qua các thời kì

Dưới đây là tên gọi của tổ chức và người lãnh đạo dựa trên website của Viện Âm nhạc:[3]

Chức năng, nhiệm vụ

Viện Âm nhạc là cơ quan chuyên môn có chức năng thực hiện công việc sưu tầm, lưu trữ, nghiên cứu, truyền bá nền âm nhạc truyền thống Việt Nam và quốc tế. Viện này là trung tâm trong công tác sưu tầm tư liệu âm nhạc truyền thống của 54 dân tộc Việt Nam. Nǎm 1999, Viện Âm nhạc khai trương Phòng trưng bày nhạc cụ truyền thống Việt Nam nhằm lưu giữ và trưng bày hơn 150 nhạc cụ thuộc đủ bốn họ: màng rung, tự thân vang, hơi, dây với nhiều chi, nhánh nhạc cụ khác nhau của các dân tộc tại Việt Nam, trong đó có cả những hiện vật nhạc cụ từ thời cổ đại như đàn đá, trống đồng, các nhạc cụ tre nứa.[2]

Bên cạnh công việc sưu tầm, lưu trữ các tư liệu âm nhạc dân gian và truyền thống Việt Nam, Viện Âm nhạc đã thực hiện hàng trăm đề tài nghiên cứu, xuất bản các sách, trong đó có các đề tài cấp quốc gia và cấp Bộ, những công trình nghiên cứu. Hằng nǎm, Viện Âm nhạc ra 3 số tạp chí Nghiên cứu Âm nhạc bằng tiếng Việt và tiếng Anh để thông báo các kết quả nghiên cứu khoa học về âm nhạc của các tác giả trong và ngoài tổ chức.[2] Viện âm nhạc Việt Nam đã khẳng định vị thế của mình là một trong hai đơn vị được Bộ Vǎn hóa – Thể thao và Du Lịch giao công việc đề nghị UNESCO xét duyệt công nhận các loại hình nhạc dân gian, tín ngưỡng văn hóa… của Việt Nam là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.[2]

Từ năm 2002, Viện Âm nhạc tham gia Hội đồng Âm nhạc truyền thống quốc tế (ICTM) với tư cách một quốc gia thành viên. Từ năm 2018, do Viện trưởng Nguyễn Bình Định nghỉ hưu nên hiện nay Viện Âm nhạc do Giám đốc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam cùng 2 phó Viện trưởng trực tiếp điều hành. Tổng số cán bộ, công chức, nhân viên của Viện Âm nhạc năm 2020 là 38 người.[4]

Thành tựu

Ngày 22 tháng 12 năm 2020, Viện Âm nhạc Việt Nam tổ chức lễ kỷ niệm 70 năm thành lập và được trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba. Đây là lần thứ 2 Viện Âm nhạc được Chủ tịch nước Việt Nam trao Huân chương Lao động hạng Ba.[2][5]

Sự việc liên quan

Viện Âm nhạc hiện nay đối diện với thực trạng cảnh quan xung quanh bị lấn chiếm với nhiều diện tích đất công được cho thuê làm nhà hàng, quán ăn để "tận thu".[6] Lãnh đạo viện cho biết: "Những hàng quán này đã có ký kết hợp đồng với lãnh đạo thế hệ trước của Viện. Khi chúng tôi về đây công tác thì hàng quán đã tồn tại rồi. Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch cũng đã có ý kiến chỉ đạo Viện âm nhạc Việt Nam phải báo cáo và giải quyết dứt điểm vấn đề này, và hiện chúng tôi đang trong quá trình xử lý".[7]